Uit recent onderzoek van Astron, het Nederlandse instituut voor radioastronomie, blijkt dat de nieuwste generatie Starlink-satellieten radiotelescopen aanzienlijk meer verstoort dan hun voorgangers. Deze verstoring heeft directe gevolgen voor het wetenschappelijk onderzoek naar de ruimte, dat afhankelijk is van ongestoorde waarnemingen van elektromagnetische golven.

Radiotelescopen en hun kwetsbaarheid

Veel objecten in de ruimte zenden licht uit op verschillende frequenties van het elektromagnetische spectrum. Radiotelescopen vangen deze signalen op en maken zo beelden van verschijnselen die niet zichtbaar zijn met optische telescopen of het blote oog. Satellieten kunnen deze signalen echter verstoren, waardoor radiotelescopen “verblind” kunnen raken. Dit maakt nauwkeurige wetenschappelijke observaties lastig, zo niet onmogelijk.

Astron onderzocht de impact van de Starlink-satellieten met behulp van de Low Frequency Array (Lofar), een radiotelescoop die signalen van zeer lage frequenties kan opvangen. De resultaten waren verontrustend: de tweede generatie Starlink-satellieten zendt veel meer ongewenste straling uit dan de eerste generatie. “Onze observaties tonen aan dat de emissies van de tweede generatie satellieten sterker zijn en over een breder frequentiebereik verspreid worden,” aldus Cees Bassa van Astron. De onderzoekers stelden vast dat deze emissies zelfs 32 keer helderder zijn dan die van de eerste generatie.

Dreiging voor astronomische waarnemingen

De straling die de satellieten uitzenden, valt mogelijk buiten de internationaal vastgestelde normen voor opzettelijke emissies. Hoewel er soepelere regels gelden voor onbedoelde emissies, suggereren de onderzoekers dat deze grenswaarden worden overschreden. Dit vormt een groeiende dreiging voor de integriteit van astronomische observaties, vooral nu SpaceX wekelijks tientallen van deze nieuwe satellieten lanceert.

Federico Di Vruno van het SKA Observatory wijst op de urgentie van het probleem. Hij benadrukt dat satellietbedrijven geen belang hebben bij het genereren van onbedoelde straling, en roept op tot actie: “Het minimaliseren van deze emissies zou een prioriteit moeten zijn in hun duurzame ruimtebeleid. Hoewel Starlink niet de enige speler is, hebben zij de kans om hierin de toon te zetten.”

Oproep voor strengere regels

Astron en andere wetenschappers dringen aan op strengere internationale regelgeving om deze verstoringen tegen te gaan. Zonder dergelijke maatregelen zou het steeds moeilijker kunnen worden om waardevolle gegevens over het universum te verzamelen, wat grote gevolgen kan hebben voor de voortgang van astronomisch onderzoek.

Met de voortdurende expansie van commerciële satellietprogramma’s wordt het vinden van een balans tussen technologische vooruitgang en wetenschappelijk onderzoek steeds belangrijker. De hoop is dat bedrijven zoals SpaceX proactieve stappen zullen ondernemen om deze groeiende uitdaging aan te pakken.