Het kabinet heeft nog geen definitief standpunt ingenomen over een nieuw voorstel voor de invoering van chatcontrole, zo liet minister Van Weel van Justitie en Veiligheid weten aan de Tweede Kamer. Het blijft daardoor onduidelijk of een eerder door de Kamer aangenomen motie daadwerkelijk zal worden uitgevoerd. De minister meldde dat het nieuwe voorstel van de EU-voorzitter Hongarije bepaalde elementen bevat die tegemoetkomen aan eerdere bezwaren van Nederland over het zogeheten ‘detectiebevel’.
Achtergrond chatcontrole
De Europese Commissie presenteerde enkele jaren geleden een plan om alle chatberichten van burgers te controleren, met als doel kindermisbruikmateriaal (CSAM) op te sporen. Dit plan werd echter kritisch ontvangen, onder andere door het Europees Parlement. Het parlement kwam daarop met een eigen voorstel dat end-to-end versleutelde diensten uitzondert van controle, al bleef ook hier kritiek op bestaan.
Eerdere pogingen en weerstand
In juni van dit jaar probeerde België, toenmalig EU-voorzitter, een aangepaste versie van het plan voor te leggen aan de Raad van Ministers. België wilde hoog-risicovolle chatdiensten verplichten om software toe te voegen die alle berichten van gebruikers zou inspecteren, een methode die bekend staat als ‘upload moderation’. Gebruikers die niet akkoord gingen met de controle, zouden geen foto’s, video’s en url’s meer kunnen versturen. De stemming over dit voorstel werd echter geannuleerd omdat er onvoldoende steun was binnen de Raad van Ministers.
Nieuw voorstel van Hongarije
Hongarije, de huidige EU-voorzitter, heeft een nieuw compromisvoorstel gepresenteerd. Dit voorstel zou tegemoetkomen aan eerdere Nederlandse bezwaren over de reikwijdte van het detectiebevel. Minister Van Weel liet weten dat het kabinet nog in overleg is over de Nederlandse positie ten aanzien van dit voorstel. “Daarom kan ik op dit moment geen verdere mededelingen doen”, aldus de minister in een brief aan de Kamer.
Discussie over moties
Het kabinet is eerder in opspraak gekomen door het niet uitvoeren van een door de Tweede Kamer aangenomen motie waarin werd opgeroepen om chatcontrole tegen te gaan. Hoewel aangenomen moties niet verplicht uitgevoerd hoeven te worden, is dit een uitzonderlijke situatie, aldus het kabinet zelf. Eind vorig jaar nam de Tweede Kamer wederom een motie aan die opriep de eerdere motie alsnog uit te voeren. Het kabinet liet toen weten dat het zich beraadt op een nieuw standpunt over de CSAM-verordening.
De minister gaf aan dat de Kamer pas meer informatie zal ontvangen zodra er een definitief kabinetsstandpunt is ingenomen over het compromisvoorstel van Hongarije. In de beslisnota bij de Kamerbrief staat vermeld dat verdere details over de motie in een later stadium zullen worden gedeeld.