De Nederlandse politie heeft een chatdienst genaamd Matrix offline gehaald, waarmee zij maandenlang berichten van gebruikers konden meelezen. Volgens de politie werd de berichtendienst, die ook bekend stond als Mactrix, Totalsec, X-quantum en Q-Safe, veelvuldig gebruikt voor criminele activiteiten. Tijdens de operatie zijn twee verdachten aangehouden en zijn er 2,3 miljoen berichten onderschept.
Criminele chatdienst met exclusieve toegang
Voor het gebruik van de chatdienst Matrix moesten gebruikers een abonnement afsluiten. Een speciaal toestel met abonnement kostte voor zes maanden tussen de 1300 en 1600 euro. Nieuwe gebruikers konden alleen toegang krijgen tot de dienst via een uitnodiging. De infrastructuur van Matrix bestond uit meer dan veertig servers verspreid over meerdere landen, met belangrijke servers in Frankrijk en Duitsland. Vanuit Spanje werd de dienst aangestuurd, en de gebruikers bevonden zich voornamelijk in Zuid-Europa. Europol meldde dat wereldwijd ongeveer achtduizend accounts actief waren.
Internationale samenwerking
Het onderzoek naar de chatdienst resulteerde in de oprichting van een Joint Investigation Team, bestaande uit Nederlandse en Franse autoriteiten. Dankzij deze samenwerking konden de autoriteiten toegang krijgen tot de zwaarbeveiligde berichtenservice. Hoe de politie precies toegang tot de dienst heeft verkregen, wordt niet gedeeld. Wel wordt gesproken over het gebruik van “specialistische kennis en expertise op het gebied van digitale technologie” en de combinatie van “innovatieve data-analyse” met traditionele opsporingsmethoden.
Impact en juridische implicaties
De politie sluit niet uit dat er meer aanhoudingen zullen volgen. Gebruikers van de chatdienst zijn inmiddels geïnformeerd over de operatie. De chatdienst had mogelijk ook gebruikers die zich kunnen beroepen op het wettelijk verschoningsrecht, zoals advocaten, notarissen, artsen of geestelijken. Deze personen kunnen hun gebruikersgegevens melden via een speciaal e-mailadres van het Openbaar Ministerie.
Wat is het Matrix-protocol?
Belangrijk om te vermelden is dat de term “Matrix” niet alleen verwijst naar de offline gehaalde chatdienst, maar ook naar een open communicatieprotocol dat niets met de criminele activiteiten te maken heeft. Het Matrix-protocol is een open standaard voor veilige, gedecentraliseerde communicatie. Het stelt gebruikers in staat om real-time berichten en data uit te wisselen via verschillende servers en apparaten. Kenmerken van het Matrix-protocol zijn:
- Decentralisatie: Data wordt opgeslagen op meerdere servers.
- End-to-end encryptie: Voor optimale beveiliging.
- Flexibiliteit: Geschikt voor tekstberichten, VoIP, en videoconferenties.
Matrix als protocol wordt vaak ingezet door bedrijven en gemeenschappen die veilige communicatie belangrijk vinden, maar het heeft geen enkele connectie met de criminele chatdienst die nu offline is gehaald.
De politie benadrukt dat het Matrix-protocol en bedrijven die dit protocol gebruiken niets te maken hebben met de recent offline gehaalde chatdienst. De verwarring over de naamgeving onderstreept het belang van duidelijkheid rondom technologie en diensten. Ondertussen blijft de operatie tegen de criminele chatdienst doorgaan, met mogelijke nieuwe aanhoudingen in het verschiet.